---

No to mam i ja swojego pierwszego spaliniaka - trochę tak na próbę, a może i na jakieś zawody... Wybór modelu był raczej oczywisty, technologia wynikła z dostępnych zasobów - styrodur (to mój ulubiony materiał no i mam swój ploter), balsa, trochę laminatu, skrzydła ze styropianu krytego fornirem - szturmowik ma być wystrugany od podstaw. Nie, żebym nie doceniał sprawdzonych kadłubów, ale budowa modelu to dla mnie przyjemność, której nie mogę sobie odmówić! No i przy okazji mogę popróbować różnych ciekawych technologii, na co w przypadku kupna prawie gotowego modelu raczej nie ma szans - potraktowałem tą budowę edukacyjnie. Przewidywałem wagę tak do 1350 g. W związku z tym , że moje doświadczenie kombatowe opiera się głównie na esiakach, to większość technologii zastosowałem po raz pierwszy. Podobnie z napędem - to mój debiut spalinowy, a wybrałem na niego ASP25 ze znanego i lubianego sklepu z HK. Pojęcia nie mam o takich silnikach - ale tym będę się martwić później.
Na początku plan-lubię mieć wszystko rozrysowane i od razu mogę wygenerować sobie elementy na ploter. Na tym etapie mam też już ustawione kąty zaklinowania skrzydeł statecznika, silnika. Profil skrzydeł NACA2410 przy nasadzie, NACA 2412 na końcówce. Zwichrzenie skrzydła -2 stopnie. Kąty zaklinowania: skrzydła +1 stopień, statecznika poziomego 0, silnik -2 stopnie w dół i 2 w prawo. Zależało mi na tym, żeby model był na tyle regulaminowy na ile się da. Jedyna modyfikacja kształtu to zmniejszenie obrysu kadłuba w widoku z góry i przesunięcie statecznika poziomego nieco do góry.



Na początek elementy drewniane - wycięte wręgi i łoże silnika ze sklejki 4 mm, boki kadłuba z balsy 4 mm. Acha zapomniałem dodać, że od razu budowałem 2 sztuki-to chyba w kombacie rozsądne podejście i mam wrażenie, że robota idzie szybciej.



Klejenie-przy ustawianiu wręg pomogłem sobie metalowymi kątownikami przykręconymi do deski montażowej.







Następnie elementy ze styroduru - prosto z ploterka:



Żeby sobie ułatwić montaż i zwiększyć powierzchnię klejenia, styrodurowe wypełnienia "sfazowałem" takim oto narzędziem:







Przy pomocy prostych z narzędzi z drutu oporowego i zasilacz od kolejki Piko powycinałem odpowiednie zagłębienia pod silnik i zbiornik:





Kilka niezbędnych cięć nożykiem i montaż na sucho - elementy kadłuba powinny pasować do siebie jak klocki...





...które zostały następnie sklejone do kupy klejem poliuretanowym - idealnym do takiej roboty:



Następny krok to szlifowanie kadłubów:



W międzyczasie powstały stateczniki-balsa 4 mm zalaminowana obustronnie tkaniną 48+ żywica LH160. Jeden komplet docisnąłem między dwoma kawałkami gąbki i folii, ale w sumie efekt był niewiele lepszy niż laminowanie "w powietrzu". Wytrzymałościowo wyszło pięknie, masowo gorzej, ale to chyba kwestia kiepskiej i twardej balsy (naprawdę twardej)...









Następnie przyszła kolej na skrzydła. Tą metodę stosowałem po raz pierwszy. Rdzenie wycięte na ploterze. Profile takie jak na planie powyżej.



Szturmowik ma dosyć duże skrzydła, więc musiałem poszukać forniru o odpowiedniej szerokości. Znalazłem trzy rodzaje olchowy, sapeli i topolowy - kupiłem z każdego po liściu i... z każdego postanowiłem zrobić jeden płat - tak dla porównania i nabrania wprawy. Na początek olchowy - formatki przycięte wg szablonu i maźnięte kaponem od strony klejenia. Na to poliuretan rozprowadzony szeroką packą, całość do kupy i do negatywów. Obciążyłem to deską i wszystkim co było ciężkie i pod ręką. Efekt klejenia był taki sobie -w niektórych miejscach kleju było za dużo, w innych za mało, ale w sumie jak na pierwszy raz chyba nie wyszło najgorzej.





Następny fornir to sapeli - zdecydowanie najtrudniejszy w obróbce - twardy i przy cięciu nóż czasem bardziej trzymał się słojów niż linijki... Jest też cięższy, mimo grubości 0,6 mm. Tym razem docisnąłem wszystko w takiej skręcanej prasie:





Ostatni fornir - topolowy - mój faworyt. Ładnie się tnie nożykiem i lepiej układa na rdzeniu. Skrzydła wyszły o wiele lżejsze - nie wiem czy to kwestia wagi forniru, czy może większej wprawy w dawkowaniu kleju (w poprzednich płatach jak nie widziałem, że klej wypływa bokiem to myślałem, że go tam nie ma).
Oklejanie fornirem okazuje się, że nie jest wcale takie trudne, a efekt jest zaskakujący- równiutkie zbieżne płaty, twarde i dosyć lekkie. Trochę trzeba się nagimnastykować - przycięte formatki mają tendencję do zwijania się (to chyba przez to, że fornir przesyłany jest w postaci zwiniętych dosyć ciasno rulonów). Ostatnie formatki prysnąłem lekko wodą od wewnętrznej strony zwinięcia i położyłem na noc pod obciążeniem - zdecydowanie pomogło. Ważne, jest też, żeby nadtatek forniru też nie był zbyt duży, zwłaszcza na natarciu, bo formatki mogą się tu nie docisnąć zbyt dokładnie. Poza tym trzeba trochę uważać przy dociskaniu rdzeni w negatywach – mam wrażenie, że w moim skrzydłach profil się nieco zniekształcił i nie pasuje do kadłuba tak jak bym chciał. Zachodzę w głowę dlaczego - rdzenie pasowały idealnie (oczywiście wzięta była poprawka na grubość forniru), po oklejeniu mam wrażenie, jakby zadarła się do góry krawędź spływu - czy to może być efekt zbyt dużego docisku podczas oklejania w negatywach? Czy szturmowik z profilem samostatecznym może latać bez ogona? Raczej nie będę tego korygował.
Na następnych fotkach kolejne etapy pracy nad skrzydłami czyli doklejanie i szlifowanie natarcia, końcówki płata, szlifowanie nasady połówek do uzyskania odpowiedniego wzniosu itd:







Przyszła kolej na wycięcie gniazd na serwa, oraz wytopienie kanałów na kable:





Kolejny etap-lotki. Te zostały wytrasowane szablonem i następnie odcięte. Potem oklejenie balsą lotek i wycięć w płatach oraz szlifowanie krawędzi przy pomocy sklejonego z balsy i papieru ściernego kształtownika:















Lotki połączone z płatem zawiasami poliestrowymi na cjano.



Czas na klejenie połówek płatów w całość na klej poliuretanowy. Żeby mi się to nie porozjeżdżało, to zastosowałem takie trzymaki z tektury przyłapane na dwie krople kleju na gorąco i spięte gumkami - pół dnia kombinowałem jak to zrobić, i proszę - prosty patent - nie trzeba dziurawić powierzchni jakimiś szpilkami, klej łatwo usunąć nożykiem.





Kolejny etap to laminowanie. Skrzydła zostały zalaminowane na łączeniu i w miejscach połączenia balsowej końcówki z płatem. Do laminowania użyłem tkaniny 48 g - na środku są dwa paski - jeden ok. 6 cm i na nim szerszy - pod gumy.
Następnie szmacony został kadłub. Zastanawiałem się ile dać warstw tkaniny- ostatecznie dałem jedną (48 g/m2), przy czym na brzuchu kadłuba tkanina nachodzi na siebie dając podwójną warstwę.Trochę się musiałem nagimnastykować, żeby pokryć cały kadłub jednym kawałkiem, ale ostatecznie jakoś tam wyszło. Wnękę na silnik zalaminowałem oddzielnymi kawałkami. Ten etap był dosyć upierdliwy, przy dwóch modelach jest chyba do przełknięcia, ale do większej ilości raczej słabo...





Kadłuby wyszły pancernie, waga przed laminowaniem ok 165 g, po - ok. 205 g. Kadłuby od środka pociągnąłem żywicą, mam nadzieję, że choć trochę zabezpieczy je to przed paliwem (zwłaszcza styrodur).W kadłubach zrobiłem otwory na popychacze do wysokości. Popychacze z węgla 2mm sklejonego w "V", popychacze na lotkach - planuję węgiel 2 mm i do wszystkiego snapy metalowe.



Kolejny etap-montaż usterzenia. Wcześniej powklejane zostały zawiasy-analogicznie jak w lotkach. Stateczniki wklejone w wycięte gniazda na żywicę z mikrobalonem. Klejenie tak przygotowanych elementów, to właściwie formalność - kąty są poustalane, a wszystko pasuje na wcisk więc ten etap poszedł dosyć szybko.





W tzw. międzyczasie powstawało kopyto pod kabinę. Moje szturmowiki to pierwsza wersja z początku wojny więc to jeszcze jednoosobówki bez tylnego strzelca.Kopyto pięknie wyszlifowałem, wyszpachlowałem, polakierowałem na błysk, po to… żeby to wszystko potem w pieruny zedrzeć do gołego drewna. Okazało się, że po uformowaniu PETa (0,5 mm) nie mogłem kopyta z niego wydłubać i kabinki się gniotły, co mnie ostro wk...wiało. Po zastosowaniu gołego wyszlifowanego na błysk drewna i zastosowaniu grubszego PETakabinki wyskakiwały jak na załączonych fotkach. Generalnie formowanie próżniowe to temat rzeka, w moim przypadku dosyć grząska i zamulona, ale powoli się uczę i efekty coraz lepsze, choć cały czas np. nie mogę sobie poradzić z "mlecznieniem" peta podczas podgrzewania, ale to temat na oddzielny post.











I przyszła kolej na malowanie - sporo się naczytałem na tym forum o malowaniu i wniosek był jeden: bez dwuskładnikowych lakierów ani rusz. Ale, że nie bardzo mogę sobie w warunkach piwnicznych w bloku pozwolić na porządny kompresor z pistoletem lakierniczym to wybrałem wyjście pośrednie: lakiery waerozolu i na to dwuskładnikowy lakier bezbarwny. Wszystko rzecz jasna matowe. Kadłuby wcześniej prysnąłem cienko jakimś podkładem, a skrzydła poleciałem raz kaponem.Ten lakier końcowy naniosłem miękkim pędzlem do akwareli. Schemat malowania nie jest może jakiś rewolucyjny (białego szturmowika nawet nie brałem pod uwagę, bo wygląda moim zdaniem jak butelka po Ludwiku).Co do kolorów to skoro to ma być półmakieta to nie mogło też być mowy o zieleni do malowania płotów tylko rasowy forestgreen RAL6031(w NATO malują tym czołgi) i iceblue na brzuchu. Insygnia miałem początkowo kleić z folii ale w końcu zrobiłem tak jak na fotkach: prysnąłem czerwonym, na to maski z folii i na to lakier. Na koniec na wszystko lakier dwuskładnikowy bezbarwny matowy nałożony aerografem.













Pozostało jeszcze zamontowanie gratów. Serwa będą takie jakie akurat mam: na wysokość standard HS422, na lotki HS81, a na gaz jakieś chińskie 900. Wiem, wiem - powinny być jakieś z metalowymi zębami, ale chwilowo budżet mi nie pozwala. Przy najbliższej okazji wymienię - o ile będzie jeszcze w czym wymieniać :-)
Ot i tyle. Para szturmowików prawie gotowa. Wstępne ważenie ok 1280 g w zależności od konfiguracji szkrzydło+kadłub. Może coś dojdzie po wyważeniu:





Jeszcze tylko docieranie silnika - moja wiedza jest w tym względzie zerowa, ale się tym nie przejmuję - przekopałem fora, zrobiłem notatki, mam wszystkie potrzebne graty - w końcu nie święci garnki lepią!
Acha, no i ważna rzecz - gondole. Ostatnio na forum była o tym dyskusja. Już się robią- fotki wkrótce. Niebawem też wrzucę fotki z rozmieszczenia gratów.
I jak?